Rozstanie małżonków to nie tylko trudny emocjonalnie okres, ale również czas, w którym należy uregulować wiele kwestii formalnych. Jedną z najważniejszych jest podział majątku wspólnego zgromadzonego w trakcie trwania małżeństwa. W Kancelarii Notarialnej Magdaleny Pacuły-Ziemińskiej na Mokotowie w Warszawie doskonale rozumiemy, że jest to proces złożony, wymagający nie tylko znajomości prawa, ale również delikatności i zrozumienia. Dlatego oferujemy Państwu kompleksowe wsparcie prawne, pomagając przejść przez podział majątku po rozwodzie w sposób możliwie sprawny i bezkonfliktowy.
W niniejszym artykule przybliżymy zagadnienia związane z podziałem majątku po rozwodzie. Wyjaśnimy, kiedy powstaje i ustaje wspólność majątkowa, jakie są możliwe drogi podziału majątku, a także omówimy zalety i wady każdej z nich. Szczególną uwagę poświęcimy podziałowi majątku u notariusza, który jest rozwiązaniem szybszym, tańszym i mniej stresującym niż postępowanie sądowe. Podpowiemy, jakie dokumenty należy przygotować, decydując się na podział majątku w formie aktu notarialnego. Przedstawimy również przykładowe wyliczenia kosztów notarialnych, aby mogli Państwo oszacować wydatki związane z tą czynnością.

Ustawowa wspólność majątkowa
Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego, o ile przyszli małżonkowie nie zawrą umowy majątkowej małżeńskiej (intercyzy), powstaje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Obejmuje ona przedmioty majątkowe nabyte w trakcie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). W praktyce oznacza to, że co do zasady, wszystko, co małżonkowie nabędą po ślubie, staje się ich wspólną własnością. W skład majątku wspólnego wchodzą w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, jak również dochody z majątku wspólnego i majątku osobistego każdego z małżonków.
Ustanie wspólności majątkowej
Wspólność majątkowa ustaje w momencie:
- orzeczenia rozwodu lub separacji,
- śmierci jednego z małżonków,
- zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej wprowadzającej rozdzielność majątkową (intercyzy) w trakcie trwania małżeństwa,
- ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków,
- ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.
Po ustaniu wspólności majątkowej, każdy z małżonków może żądać podziału majątku wspólnego.
Podział majątku po rozwodzie – drogi postępowania
Istnieją dwie główne drogi podziału majątku wspólnego:
- Droga sądowa: W przypadku braku porozumienia między małżonkami, konieczne jest złożenie wniosku o podział majątku do sądu. Postępowanie sądowe jest jednak czasochłonne i wiąże się z dodatkowymi kosztami, takimi jak opłata sądowa, koszty biegłych rzeczoznawców i ewentualne koszty zastępstwa procesowego.
- Droga umowna (u notariusza): Jeśli małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału majątku, mogą zawrzeć umowę o podział majątku w formie aktu notarialnego u notariusza. Jest to rozwiązanie szybsze, tańsze i mniej stresujące.
Podział majątku u notariusza
Podział majątku u notariusza jest możliwy tylko wtedy, gdy byli małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału i potrafią wypracować porozumienie. W sytuacji, gdy byli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia, co do sposobu podziału ich majątku, warto rozważyć skorzystanie z usług profesjonalnego mediatora. W kancelarii notarialnej, po przedstawieniu niezbędnych dokumentów i uzgodnieniu warunków podziału, sporządzany jest akt notarialny umowy o podział majątku.
Zalety podziału majątku u notariusza
- Szybkość – Cała procedura może zostać zakończona nawet podczas jednej wizyty w kancelarii notarialnej.
- Niższe koszty Koszty notarialne są z reguły niższe niż koszty postępowania sądowego, zwłaszcza gdy nie ma potrzeby powoływania biegłych.
- Mniej stresu – Polubowne załatwienie sprawy u notariusza pozwala uniknąć stresującej rozprawy sądowej.
- Pewność prawna – Akt notarialny sporządzony przez notariusza stanowi dokument urzędowy i jest trudny do podważenia.
Podział nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego
Jeśli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość (mieszkanie, dom, działka), podział majątku u notariusza również jest możliwy. Istnieją trzy główne sposoby podziału nieruchomości:
- Podział fizyczny – Jeśli jest to technicznie i prawnie możliwe, nieruchomość można podzielić na dwie odrębne części, przyznawane na wyłączną własność każdemu z małżonków.
- Przyznanie nieruchomości jednemu z małżonków ze spłatą drugiego – Jeden z małżonków staje się wyłącznym właścicielem nieruchomości, zobowiązując się do spłaty drugiego małżonka w ustalonej kwocie i terminie.
- Sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanej kwoty – Nieruchomość jest sprzedawana na wolnym rynku, a uzyskana kwota dzielona między małżonków.
Co wybrać – podział majątku wspólnego w sądzie, czy u notariusza?
Wybór między sądem a notariuszem zależy od relacji między byłymi małżonkami. Jeśli są w stanie się porozumieć, podział majątku u notariusza jest zdecydowanie korzystniejszy – szybszy i tańszy. Kancelaria Notarialna Magdaleny Pacuły-Ziemińskiej na Mokotowie w Warszawie oferuje kompleksową pomoc w tym zakresie.
Koszty podziału majątku w sądzie
Opłata sądowa od wniosku o podział majątku wynosi 1000 zł, a w przypadku zgodnego wniosku – 300 zł. Do tego dochodzą koszty opinii biegłych (często niezbędnych do wyceny składników majątku) oraz ewentualne koszty zastępstwa procesowego.
Podział majątku po rozwodzie u notariusza – koszt w roku 2025
Za sporządzenie aktu notarialnego notariusz pobiera taksę notarialną, której wysokość określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Rozporządzenie) (tekst jednolity zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości
z dnia 11 października 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej).
W przypadku aktu notarialnego umowy o podział majątku obowiązują następujące stawki podstawowe:
- 100 zł przy wartości majątku do 3000 złotych,
- 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł przy wartości majątku powyżej 3000 do 10 000 zł,
- 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł przy wartości majątku powyżej 10 000 do 30 000 zł,
- 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł przy wartości majątku powyżej 30 000 do 60 000 zł,
- 1010 zł + 0,4% nadwyżki powyżej 60 000 zł przy wartości majątku powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł,
- 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł przy wartości majątku powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł,
- 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, ale nie więcej niż 10 000 zł lub 7500 zł (dla I grupy podatkowej) przy wartości majątku powyżej 2 000 000 zł.
Przykład: wyliczenie wysokości taksy notarialnej dla umowy o podział majątku o wartości 820 000 zł.
Dla majątku o wartości 820 000 zł, maksymalna taksa notarialna wyniesie 4050 zł netto (1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł)
Dodatkowo notariusz pobierze:
- Opłatę za wypisy – Koszt jednego wypisu to 6 zł netto za każdą rozpoczętą stronę.
- VAT – Do taksy notarialnej notariusz naliczy 23-procentowy podatek VAT.
- Opłatę za wpis prawa własności w księdze wieczystej (jeśli dotyczy) w kwocie 200zł.
Dokładną wycenę kosztów notarialnych uzyskają Państwo w Kancelarii Notarialnej Magdaleny Pacuły-Ziemińskiej, po przedstawieniu szczegółów sprawy.